Po wielu latach starań 15 sierpnia 2020 r., za zgodą Stolicy Apostolskiej, dekretem J.E. Kazimierza Kardynała Nycza, Arcybiskupa Metropolity Warszawskiego Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie został przekształcony w nową uczelnię - Akademię Katolicką w Warszawie. W Dekrecie Wielkiego Kanclerza Uczelni czytamy:
Zgromadzonym w Wieczerniku Apostołom zmartwychwstały Chrystus zostawia jasno określoną misję: „Idźcie i czyńcie uczniów ze wszystkich narodów" (Mt 28,19). Kościół odczytuje te słowa Mistrza nie tylko w odniesieniu do przekazu zasad wiary, ale widzi w nich także jasne polecenia Pana, aby Jego uczniowie w każdym czasie a zwłaszcza kolejni następcy apostołów, przyjęli zadanie niesienia światu prawdy, której jedynym źródłem jest Bóg. Tę prawdę On objawia „na różne sposoby" (Hbr 1,1). Jedną z dróg do jej poznania są uczelnie katolickie, które stwarzają przestrzeń do podejmowania w wolności badań mających doprowadzić człowieka do „całej prawdy" (por. J 16,13). Prawodawca Kościelny określając zadania instytucji akademickich podkreśla wagę prowadzenia pogłębionych badań w zakresie dyscyplin teologicznych, filozoficznych, jak również prawnych i historycznych. Mowa jest także o potrzebnej promocji innych gałęzi nauki, w pierwszej kolejności nauk o człowieku, które posiadają ściślejszy związek z dyscyplinami teologicznymi lub z dziełem ewangelizacji. Istotne zadanie stanowi niewątpliwie pogłębione studium literatury, które świadczy szczególną pomoc, czy to w zakresie lepszego zrozumienia Objawienia chrześcijańskiego, czy też w skuteczniejszym prowadzeniu dzieła ewangelizacji. Nieodzownym jest też stałe dążenie do lepszego przygotowania, tak duchownych jak świeckich, do należytego wypełniania specjalnych zadań apostolskich.
Dlatego, uwzględniając wskazania Stolicy Apostolskiej, wyrażone w piśmie N. 403/2015 z dnia 24 lipca 2020 r., działając zgodnie z kanonami 807 - 814 Kodeksu Prawa Kanonicznego, kierując się wskazaniami Konstytucji Apostolskiej Ex corde Ecciesiae, przy zachowaniu także niektórych zasad zamieszczonych w Konstytucji Apostolskiej Veritatis gaudium oraz przy poszanowaniu stanu prawnego dotyczącego wzajemnych relacji między Rzeczpospolitą Polską a Kościołem katolickim w Polsce, niniejszym, z dniem wydania dekretu, eryguję AKADEMIĘ KATOLICKĄ w WARSZAWIE jako uczelnię powstałą na bazie i kontynuującą dzieło Papieskiego Wydziału Teologicznego w Warszawie, wraz z obiema sekcjami: Collegium Joanneum i Collegium Bobolanum.
Wszystkich studentów, profesorów i pracowników Akademii powierzam wstawiennictwu świętego Jana Pawła II, którego setną rocznicę urodzin aktualnie obchodzimy. Niechaj Autor Encykliki Fides et ratio przykładem swego życia i nauczaniem wzywa nas, abyśmy innym przekazywali to, w co sami uwierzyliśmy i tę łaskę nam nieustannie wyprasza u Boga.
Warszawa, w Uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, w setną rocznicę Cudu nad Wisłą, 15 sierpnia roku Pańskiego 2020.
Nie jest to wyłącznie zmiana nazwy, ale przekształcenie struktury i misji uczelni, która do tej pory rozwijała się jako jeden wydział teologiczny na prawach papieskich. Został otwarty proces przekształcenia w trzywydziałową akademię, którą będą tworzyć współpracujące ze sobą Collegium Joanneum (ul. Dewajtis 3) i jezuickie Collegium Bobolanum (ul. Rakowiecka 61). Dalej będzie istniał i rozwijał się wydział teologiczny i powstanie dodatkowo wydział nauk społecznych (prowadzony przez Collegium Bobolanum) i wydział nauk o sztuce i kulturze (prowadzony przez Collegium Joanneum).
Rektorem uczelni pozostał ks. prof. dr hab. Krzysztof Pawlina a prorektorem pozostał ks. prof. AKW dr hab. Piotr Aszyk SJ.
Oficjalne ogłoszenie zmiany nastąpiło 8 października o godz. 12.00 podczas konferencji prasowej nt. powstania nowej uczelni wyższej na akademickiej mapie stolicy, o jej pierwszym roku akademickim, planach i strukturze (Biuro Prasowe Archidiecezji Warszawskiej, ul. Miodowa 17/19, sala św. Jana Chrzciciela Domu Arcybiskupów Warszawskich, budynek A, I piętro). W konferencji prasowej wzięły udział władze nowej uczelni: Wielki Kanclerz J.E. Kard. Nycz, ks. Rektor Pawlina i Delegat Wielkiego Wicekanclerza ks. Tomasz Ortmann SJ, Prowincjał jezuitów Prowincji Wielkopolsko-Mazowieckiej.
Na początku konferencji Wielki Kanclerz wyjaśnił, że uczelnia dojrzała do trójpodziałowego układu wydziałów i nazywać się może akademią, ale nie jest to tylko wyraz tego, co się dokonało w ostatnich latach, w kierunku dojrzewania do samodzielności, ale jest to także wyzwanie na przyszłość, żeby uczelnia jeszcze bardziej dorastała do tej poszerzonej formuły. Jest to też wyzwanie do wielkiego skoku naukowego. To wyzwanie dla rektorów, dla profesorów, wszystkich adjunktów i młodszych pracowników naukowych, żeby wyrazem tej zmiany byłą większa międzywydziałowa integracja dyscyplin - większa propozycja dydaktyczna współpracy międzywydziałowej, aby owocem tego było lepsze kształcenie i przygotowywanie kadr dla działalności w świecie. Przy nowych wydziałach uczelnia ma znacznie szersze horyzonty, niż to było tylko w wymiarze wydziału teologicznego. Ogłaszając tę zmianę, widzę uznanie dorobku dla minionych lat, ale równocześnie wyzwanie, podniesienie poprzeczki na przyszłość jako zadanie dla wszystkich, którzy tworzą tę akademię. To jest wspólne dzieło archidiecezji i prowicji północnej, warszawskiej Towarzystwa Jezusowego. Dotychczas te dwie uczelnie ze sobą współpracowały i razem stanowiły wydział. W tej chwili razem stanowią nowy podmiot. To także jest jeszcze jedno wyzwanie do tej współpracy.
Ks. Prowincjał opowiedział o Collegium Bobolanum i nowym wydziale nauk społecznych, którego powstanie jest wynikem procesu, gdyż od 2009 roku są prowadzone studia na kierunku politologii. Wybraliśmy taki kierunek ponieważ, po pierwsze, w Polsce, w Kościele w świecie bardzo potrzebujemy refleksji nad tym co dzieje się w polityce, w społeczeństwie, nad zachodzącymi przemianami, żeby potrafić się w tej rzeczywistości odnajdywać, by podchodzić w sposób krytyczny do tego z czym możemy się spotykać, zwłaszcza w internecie, gdzie mamy różny rodzaj i jakość przekazywanych informacji. Współczesny człowiek czuje się w tym bardzo zagubiony, również przedstawiciele świata polityki i innych dziedzin społecznych. Po drugie, odpowiada to również na wyzwanie jakie stawia przed nami Kościół, Stolica Apostolska, zwłasza w dwóch ostatnich Konstytucjach Apostolskich dotyczących nauczania wyższego. Mówi o potrzebie zgłębiania od strony katolickiej nauki społecznej wydarzeń i przemian w polityce i w społeczeństwie. Po trzecie, jest to kierunek rozwoju, któy wpisuje się w naszą jezuicką misję bycia uważnym i uwrażliwionym by refleksja o Panu Bogu była pełna, była też wcielona w inne wymiary nauki, w szczególności w nauki społeczne jak również w nauki, które będą rozwijane na drugim wydziale. Istotne jest również to, że poza wymiarema akademickim na Bobolanum działa również Jezuickie Centrum Społeczne, które pracuje z uchodźcami. Daje to możliwość studentom przełożenia w praktykę tego z czym mogą się spotykać na studiach. Również w drugą stronę, wydział będzie zapleczem intelektualnym do refleksji nad np. cały czas nie rozwiązanym problemem uchodźców w Polsce.
Ks. Rektor zwrócił uwagę, że akademia katolicka, oznacza powszechna, nie zamknięta w ramach teologii. Chcemy być uczelnią, która wychodzi poza granice. Można powiedzieć teologia poza granicą teologii. Chcemy stanąć na drodze świata, który nieraz błądzi, albo odchodzi od Kościoła i od Boga, i chcemy być taką uczelnią która stawia pytanie "dokąd idziecie?", nie z pretensją, ale z pozytywną propozycją do refleksji nad pytaniem "dokąd idziesz?". Stąd powstanie wydział o sztuce i o kulturze. Chcemy być taką uczelnią, któa ma podstawy - wydział teologiczny, który daje refleksję o Bogu, by potem tę refleksję wypowiedzieć w jakimś języku. Wszyscy wiemy, że kultura jest środowiskiem w którym żyjemy i oddychamy. Człowiek jest cielesny, ale też duchowy i potrzebuje inspiracji z zewnątrz. Kultura w ostatnich latach trochę się "wypłukała" z inspiracji duchowej, transcendentnej. Chcemy być taką uczelnią, która uprawia kulturę o wartościach chrześcijańskich, o inspiracji chrześcijańskiej. To co mamy zbudowane to początek, jak np. duchowość dla Warszawy, która gromadzi 400-500 osób, która pokazuje, że chcemy rozmawiać na tematy sensu życia człowieka, odpowiadać na pytania egzystencjalne. To jest jedna przestrzeń służby tej uczelni wobec Warszawy i nie tylko. Druga przestrzeń jest służbą wobec nauki. Musimy postawić sobie pytanie "czego nauki potrzebują od teologii?" i "czego teologia potrzebuje od innych nauk?" Chcemy podjąć współpracę interdyscyplinarną, gdzie podejmujemy refleksję "komu, co potrzeba?", ponieważ uprawianie nauki jest pewną refleksją o metodzie i języku. Świat "rozjechał się" w różnych kierunkach i stąd taka uczelnia, która próbuje dyskutować, podjąć debatę nad tym jak znaleźć klucz do zrozumienia siebie i świata. Wtedy ma sens taka uczelnia, która uprawia teologię, któa jest na służbie. Nie jest zamknięta w granicach ludzi wierzących, nie służy wyłącznie sprawowaniu kultu. Po to istnieje szkoła duszpasterzy młodzieży, w ramach której przygotowujemy księży, którzy zajmują się młodzieżą nie zawsze łatwą, którzy próbują znaleźć sposób dotarcia nie tylko do tych którzy są przekonani, ale również do człowieka, który się zbuntował przeciw Bogu, ludziom. Trzecia przestrzeń, to Biblia a teologia. Jeśli na pierwszy rok zgłosiło się 250 osób, to są znaczące początki dla nowego wydziału. Nie rozpoczynamy czegoś od początku, tylko próbujemy to sformalizować i nadać kształt naukowy. Ta uczelnia chce służyć ludziom odpowiadając na pytania. W Warszawie jest prawie 20 uczelni. Ta uczelnia, nie tak wielka, chce być towarzyszką innych uczelni odpowiadając na pytania, które inne uczelnie nie zadają tej Warszawie. Dziękujemy, że ks. Kardynał ogłosił tę uczlenię uznając, że jest już godna takiej posługi i chcemy się zobowiązać, profesorzy i studenci, by być ludźmi, którzy wniosą nadzieję w pytania, które nieraz trudno znaleźć w książce. My ją znajdujemy czasem na modlitwie, na refleksji, na rozmowie. Stąd Akademia Katolicka w Warszawie od dzisiaj jest do dyspozycji państwa.
Na zakończenie, odpowiadając na pytanie, ks. Rektor wyjaśnił, że uczelnia liczy obecnie ponad 1300 studentów. Daliśmy sobie rok na zbudowanie struktury. Nowa propozycja pojawi się dla studentów wraz z nowym rokiem akademickim. Rozpoczęte projekty powoli nabierają kształtów. Akademia Katolicka w Warszawie ma prawo do nadawania stopni magistra, doktora, doktora habilitowanego i profesury. Rozwój będzie się wiązał z podnoszeniem jakości i spełniem wszystkich wymagań stawianych przez Ministerstwo.
Tego samego dnia o godz. 16.00 rozpoczęła się uroczysta Msza św. a o 17.30 uroczysta inauguracja roku akademickiego nowej uczelni. Po raz pierwszy było to na żywo transmitowane on-line. Wzięły w niej udział również przedstawiciele wszystkich seminariów duchownych i instytutów afiliowanych i nowi i odchodzący rektorzy i przedstawiciele uczelni warszawskich.
Na początku homilii kard. Nycz podkreślił że podczas tej Mszy modlimy się nie tylko w intencji naszej uczelni i uczelni afiliowanych, ale również w intencji wszystkich uczelni Warszawy, całego grona studentów, którzy razem z profesorami i pracownikami tworzą to wielkie universitas, którego zasadniczym celem, jak o tym przypominał narodzony przed stu laty papież Jan Paweł II, jest szukanie, odkrywanie i głoszenie prawdy, żeby ukazywać blask prawdy. Tak pięknie przypomniał o tym w encyklice Veritatis Splendor, i później w nauczaniu, które rozwinął w sposób bardzo kreatywny podczas spotkania ze środowiskiem uniwersyteckim w Krakowie w czasie pielgrzymki 1997 roku. Modlimy się, żeby uczelnia była dla środowiska całego, dla miasta i ojczyzny jasnym punktem odniesienia, by potrafiła obronić współczesnego człowieka przed wszelkimi skrajnymi nieprawdziwymi ideologiami, służąc prawdzie i w prawdzie.
Kardynał dalej w homilii zaznaczył, że wytrwałość w modlitwie, o której była mowa w Ewangelii, chcemy rozszerzyć na wszelką wytrwałość, która jest potrzebna człowiekowi, jeżeli chce osiągnąć cel, dla którego przyszedł na uczelnię, do seminarium, poprzez kształcenie, odkrywanie, przygotowanie do dojrzałego życia, i poprzez formowanie, tak by potrafił odpowiedzieć na wszystkie wyzwania współczesności. Są one czasem niełatwe, ale na pewno ważne i wymagają od człowieka i wytrwałości i odwagi. Tej wytrwałości trzeba profesorom w szukaniu i odkrywaniu prawdy, w kształtowaniu postaw ludzkich, w uczestnictwie w formacji i wychowanie człowieka młodego, które zostaje uczelni powierzone, oprócz innych ważnych zadań jak nauka i dydaktyka.
Na zakończenie kardynał wskazał najnowszą encyklikę papieża Franciszka Fratelli tutti, która jest odpowiedzią na czasy wielu kryzysów i antagonizmów społecznych, częściowych wojen, populizmów i ideologii. Wielki Kanclerz zachęcił środowisko uczelni by zmierzyć się z tą ważną encykliką. Jest ona nam dana i zadana. Jest dla wielu ludzi źródłem mądrej nadziei, jakiegoś nowego spojrzenia, bo odpowiedź, którą daje papież jest krótka: człowiek potrzebuje braterstwa i przyjaźni społecznej. Tylko tyle i aż tyle zarazem. Jest to wielkie wyzwanie, wielka praca, wielkie podsumowanie tego naszego ludzkiego słuchania Ewangelii, Słowa Bożego, żeby ono się odradzało i odrodziło w naszym życiu braterstwem i przyjaźnią społeczną, która, jak twierdzi papież, jest jedynym lekarstwem na wszystkie biedy współczesnego świata. Przyjmijmy tę encyklikę jako zadanie na nowy rok akademicki, jako szczególne obdarowanie wszystkich zajmujących się uczelniami, nauką, a w sposób szczególnych wszystkich, którzy zajmują się teologią i szukaniem i odkrywaniem prawdy o Bogu w świetle tego, czego uczy Kościół wraz z papieżem Franciszkiem.
Z nadzieją, odważnie, odpowiedzialnie i mężnie przystępujcie do nowego roku akademickiego na wszystkich uczelniach, we wszystkich seminariach, żebyście mieli wytrwałość, o którą woła Pan, w całym roku akademickim. Tak jak go rozpoczynacie z nadzieją i ufnością, żebyście tak radośnie i owocnie potrafili go ukończyć. Niech w tej modlitwie towarzyszą nam Święci, św. Jan Paweł II, św. Jan z Kęt i ci wszyscy, którzy nas prowadzą i prowadzili po drogach prawdy.
Ks. Rektor Pawlina zwrócił się do studentów rozpoczynających studia: Przed nami perspektywa szersza. Chcemy być w świecie, ze światem nadprzyrodzonym. Ale uczelni nie tworzą mury, ani też zmiana nazwy. Uczelnię tworzą ludzie. To wy będziecie w przyszłości i my profesorowie, wpływać na kształt tej uczelni. Uczelnia żyje w nas.
